Τις
τελευταίες εβδομάδες και ειδικά μετά και τις προγραμματικές δηλώσεις της, καθίσταται
προφανές ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει τη διάθεση να
πραγματοποιήσει τις προεκλογικές της υποσχέσεις, προαναγγέλλοντας σε κάθε
ευκαιρία τη κατάργηση του ιστορικού κεκτημένου των συλλογικών φοιτητικών
αγώνων, αυτό του ακαδημαϊκού ασύλου και, μάλιστα, στα μέσα του καλοκαιριού…
Τι είναι
όμως το ακαδημαϊκό άσυλο;
Είναι ο θεσμός ο οποίος δίνει την ελευθερία έκφρασης και ακαδημαϊκής
δραστηριότητας τόσο στους φοιτητές όσο και στα υπόλοιπα μέλη της ακαδημαϊκής
κοινότητας. Ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία του δημοκρατικού πολιτεύματος
αποτελεί η ελευθερία της έκφρασης απόψεων και ιδεών του πολίτη, χωρίς φόβο
λογοκρισίας ή νομικής κύρωσης. Κατ’ εξοχήν χώρος προάσπισης του συνταγματικά
κατοχυρωμένου αυτού δικαιώματος αποτελεί η ακαδημαϊκή κοινότητα και τα Ιδρύματα
Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, τα οποία πέραν
της ακαδημαϊκής τους αποστολής, ενισχύουν την κριτική ικανότητα του ατόμου και
προωθούν την ελευθερία του λόγου. Δεν είναι τυχαίο, μάλιστα, πως η βάση
πολλών πνευματικών κινημάτων, ιστορικά, είναι τα Πανεπιστήμια και οι φοιτητές
τους.
Το Πανεπιστημιακό Άσυλο, μία εθιμοτυπική υπόσταση
του οποίου υφίσταται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, κατοχυρώθηκε στη χώρα μας μετά
τη δύσκολη περίοδο της απριλιανής δικτατορίας για την ελεύθερη διακίνηση
απόψεων και ιδεών, με σκοπό να αποτελεί
το ύστατο καταφύγιο κάθε πολίτη για την ελεύθερη έκφραση και για την ίδια τη
Δημοκρατία. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι κατά την περίοδο της χούντας, όπου
δεν υπήρχε πρακτικά ελευθερία του λόγου, το
άσυλο, έστω και εθιμικά, αποτέλεσε πολύτιμο όπλο στον αγώνα κατά του τυραννικού
καθεστώτος αφού επέτρεψε, έστω και για λίγες μέρες, να ακουστεί η φωνή του
αγωνιζόμενου λαού που διψούσε για ελευθερία. Μπορεί να μην ήταν το νομικό
πλαίσιο που παγίωνε το άσυλο, αλλά το πολιτικό βάρος της κατάλυσης του
λειτουργούσε ως ισχυρό αντίβαρο στην αυθαιρεσία της δικτατορίας. Η συνέχεια
είναι λίγο πολύ σε όλους γνωστή καθώς μετά τα γεγονότα της εξέγερσης του
Πολυτεχνείου το καθεστώς κλονίστηκε ανεπανόρθωτα και ύστερα από μερικούς μήνες
κατέρρευσε.
Η
πραγματικότητα του σήμερα…
Το γεγονός ότι ο Κ. Μητσοτάκης και η Νέα
Δημοκρατία έχουν τη πολιτική νομιμοποίηση να μιλάνε με τόση ευκολία για την
κατάργηση του ασύλου τώρα αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής τους
εκστρατείας βασίζεται εν πολλοίς σε μια πραγματικότητα με συχνά περιστατικά
βίας, ανομίας και εγκληματικότητας να λαμβάνουν χώρα, η οποία έχει παγιωθεί τα
τελευταία χρόνια και ειδικότερα τη τελευταία τετραετία. Μια τετραετία όπου η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αλλά και ομάδες
αριστεριστών εντός και εκτός πανεπιστημίων διαμόρφωσαν, με τα λεγόμενα και τα
πεπραγμένα τους, ένα κλίμα που έριχνε συνεχώς νερό στο μύλο της δεξιάς. Ο
νόμος Γαβρόγλου, με τις διατάξεις του για το θεσμό του ασύλου, παράλληλα με μία
σειρά πρωτοβουλιών της Κυβέρνησης, όπως το πόρισμα Παρασκευόπουλου, σε καμιά
περίπτωση δεν υπερασπίστηκαν την πραγματική υπόσταση του ασύλου, αλλά ούτε
έδωσαν λύσεις για τη μείωση της εγκληματικότητας εντός των ακαδημαϊκών χωρών. Η
πραγματικότητα με τις διάφορες ομάδες
ατόμων να εκμεταλλεύονται το άσυλο, με περιστατικά βίας, διακίνησης ναρκωτικών
ουσιών, απόπειρες βιασμών, κλοπές σε εργαστήρια αλλά και με θύματα φοιτητές, δεν
ανετράπη. Ακόμα, η παταγώδης αποτυχία της προηγούμενης κυβέρνησης είχε
προεκτάσεις και στο κομμάτι της πάταξης της εγκληματικότητας, κάτι που είχε ως
αποτέλεσμα την ανεπαρκή και μειωμένη, έως ανύπαρκτη, παροχή ασφαλείας στον
πολίτη σε χώρους και περιοχές εκτός πανεπιστημίων. Επομένως, σε ένα πλήθος
περιπτώσεων, οδηγηθήκαμε σε αύξηση της
εγκληματικότητας και εντός πανεπιστημίων κάτι που οδήγησε την αγνή και
δημοκρατική έννοια του ακαδημαϊκού ασύλου στο να εκπέσει σε ένα άσυλο ανομίας,
ενώ ώθησε, δυστυχώς, τους απλούς πολίτες – ψηφοφόρους να στηρίξουν και για αυτό
το λόγο το αφήγημα της Νέας Δημοκρατίας. Προφανώς δεν εθελοτυφλούμε απέναντι
στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η έννοια του ασύλου – όπως εμείς την
εννοούμε – έχει κατά μία έννοια καταπατηθεί και αυτό γιατί φαινόμενα όπως τα
παραπάνω απειλούν άμεσα την ελευθερία, ακόμα και την σωματική ακεραιότητα
κάθε μέλους της πανεπιστημιακής κοινότητας.
Η
πραγματικότητα στο ΕΜΠ…
Γίνεται σαφές, λόγω και των γεγονότων που
αναφέραμε και παραπάνω, ότι υπάρχουν άτομα και ομάδες που εν έτει 2019 αλλά και
διαχρονικά καπηλεύονταν τη συνταγματικά κατοχυρωμένη έννοια του ακαδημαϊκού
ασύλου για να ασκήσουν βία και να προκαλέσουν υλικές καταστροφές, χωρίς συνέπειες.
Ακόμα και εμείς ως ΠΑΣΠ ΕΜΠ πολλές φορές
έχουμε στοχοποιηθεί με αλλεπάλληλες επιθέσεις σε χώρους μας, σε χώρους του
Πολυτεχνείου, σε χώρους ακαδημαϊκούς.
Με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις ουκ ολίγες
επιθέσεις σε βάρος μας, το άσυλο καταλύεται από τέτοιες ενέργειες, οι οποίες θέτουν
σε κίνδυνο όχι μόνο προσωπική περιουσία και αυτή του Ιδρύματός μας, αλλά την
σωματική ακεραιότητα φοιτητών. Παρά ταύτα, παρατηρούμε από μεριάς Πρυτανείας
αδράνεια και σε πολλές περιπτώσεις αδιαφορία στο να αντιμετωπίσει τα φαινόμενα
αυτά και να αναλώνεται αφενός στο να επιρρίπτει ευθύνες στην πολιτική ηγεσία
και αφετέρου στο να αποσιωπώνται γεγονότα τα οποία ενδεχομένως να έφερναν το
Ίδρυμα στο επίκεντρο οποιασδήποτε «αρνητικής» δημοσιότητας.
Ως πολιτικός χώρος, καταδικάζουμε κάθε μορφή βίας,
από όπου κι αν αυτή προέρχεται, ωστόσο το ακαδημαϊκό άσυλο και ό,τι αυτό
πρεσβεύει είναι κάτι το αδιαπραγμάτευτο. Καμία
κυβέρνηση ή οποιαδήποτε άλλη φωνή δεν μπορεί να μας βρει σύμφωνους όταν μιλάει για
ωμή κατάργηση του ή για την ευκαιριακή του κατάλυση. Για εμάς, το άσυλο
πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ελευθερία στην έρευνα και στη διδασκαλία,
καθώς και την ελεύθερη έκφραση και διακίνηση ιδεών μέσα σε πανεπιστημιακούς
χώρους, μεταξύ των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Τι
γίνεται, όμως, στους Φοιτητικούς Συλλόγους;
Προσπερνώντας την αδιαφορία των πρυτανικών αρχών, που
ανέκαθεν τα προσπερνούσαν με εύκολες δικαιολογίες, ως ΠΑΣΠ ΕΜΠ, τόσο στα πλαίσια των Γενικών Συνελεύσεων όσο και στα
Διοικητικά Συμβούλια των Φοιτητικών Συλλόγων, οποτεδήποτε προέκυπτε το ζήτημα του
ακαδημαϊκού ασύλου, δηλώναμε ρητά και κατηγορηματικά τη θέση που διατυπώνουμε
και σήμερα. Καλούσαμε, όμως, ταυτόχρονα όλες τις υπόλοιπες πολιτικές
δυνάμεις να μην κάνουν τα στραβά μάτια στην εγκληματικότητα και στη βία εντός
των Ιδρυμάτων. Δυστυχώς, ερχόμαστε αντιμέτωποι διαχρονικά με το χλευασμό και τη
καχυποψία από τις δυνάμεις των ΕΑΑΚ και
της ΠΚΣ που τόνιζαν σε κάθε ευκαιρία πως «το ρωμαλέο φοιτητικό κινήματα θα
διασφαλίσει το άσυλο», ακολουθώντας το παράδειγμα του απερχόμενου υπουργού
Παιδείας, Κ. Γαβρόγλου, με την πεποίθηση
πως οι ίδιοι οι φοιτητές θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε μόνοι μας τα όποια
φαινόμενα εγκληματικότητας εντός των Ιδρυμάτων (!!!), κάτι που αν μη τι άλλο μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν τελικά ζούμε
όντως σε Ευρωπαϊκή χώρα του 21ου αιώνα…
Όσον αφορά τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ,
τη φοιτητική παράταξη της ΝΔ στα πανεπιστήμια, η οποία και αναπαράγει τυφλά το
αφήγημα της ΝΔ, ιδιαίτερα αυτή τη μακρά προεκλογική περίοδο, δε μας
προκαλεί καμιά εντύπωση το γεγονός ότι εδώ και χρόνια καλλιεργεί στις συνειδήσεις των φοιτητών την άποψη πως το πρόβλημα δεν
είναι η πολιτική βούληση αντιμετώπισης των εγκληματικών φαινομένων δια των
υφιστάμενων ή προηγούμενων νομοθετημάτων, αλλά είναι το ακαδημαϊκό άσυλο, το
οποίο πρέπει να καταλυθεί. Ας μας πουν, λοιπόν, οι ετερόφωτοι συμφοιτητές
μας, πως αντιμετωπίστηκε η εγκληματικότητα στα ιδρύματα από το 2011 έως και το
2015, όπου ο νόμος 4009/2011 δεν προέβλεπε την έννοια του ακαδημαϊκού ασύλου;
Αλλά τι παραπάνω να περιμένει κανείς, όταν η ίδια παράταξη είναι αυτή που έχει συμβάλλει καθοριστικά στην
αποπολιτικοποίηση των Φοιτητικών Συλλόγων όλα αυτά τα χρόνια και που στο
όνομα ενός δήθεν «εκσυγχρονισμού» προωθεί μια Τριτοβάθμια Εκπαίδευση που θα
είναι προνόμιο των «λίγων» αντί για αναφαίρετο δικαίωμα όλων.
Πώς
όμως θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί η εγκληματικότητα στα Ιδρύματα χωρίς να
καταλυθεί το άσυλο;
Και όμως, ίσως να υπάρχουν τελικά τρόποι να
αντιμετωπίσει κανείς όλα αυτά τα φαινόμενα εντός των Ιδρυμάτων χωρίς την
κατάλυση του ασύλου. Αρχικά, είναι δεδομένο πως πρέπει να υπάρξει η πολιτική
βούληση αντιμετώπισης των φαινομένων βίας, εντός και εκτός των πανεπιστημιακών
χώρων που αμαυρώνουν την εικόνα του ασύλου και υποδαυλίζουν την ρητορική κατάργησης
του, αρχής γενομένης από τις αρχές των Ιδρυμάτων, και ακολούθως από την
Πολιτεία. Έπειτα, απαραίτητη κρίνουμε την βελτίωση των υποδομών των Ιδρυμάτων, με πλήρη φωταγώγηση των εξωτερικών χώρων
ενώ επίσης απαιτείται η επιμελής και προσεκτική φύλαξη της περιουσίας του κάθε
Ιδρύματος. Ειδικά τα τεχνολογικά ιδρύματα τα οποία είναι εξοπλισμένα με
πληθώρα πολύ ακριβών και εξειδικευμένων μηχανημάτων οφείλουν να διασφαλίσουν
την φύλαξη των χώρων τους. Όλα τα παραπάνω προφανώς και είναι αρμοδιότητα των διοικήσεων των Ιδρυμάτων, οι οποίες σε καμιά
περίπτωση δε θα πρέπει να κινούνται σε μια λογική «διαχείρισης» των καταστάσεων,
όπως βλέπουμε σήμερα. Επιπλέον, πολύ σημαντικό βήμα θα είναι η εφαρμογή
μιας στοχευμένης αντιμετώπισης του φαινομένου της χρήσης ναρκωτικών ουσιών που
θα περιλαμβάνει τη δημιουργία χώρων
ελεγχόμενης χρήσης ουσιών, όπως συμβαίνει άλλωστε σε κάθε ανεπτυγμένο κράτος,
ώστε οι τοξικομανείς να μην βρίσκουν καταφύγιο εντός των Ιδρυμάτων και
παράλληλα οι χώροι αυτοί να πάψουν να αποτελούν χώρους διακίνησης.
Γενικότερα, στόχος
θα πρέπει να είναι τα εκπαιδευτικά Ιδρύματα να μην είναι απλά χώροι γνώσης αλλά
να μετατραπούν σε χώρους φιλικούς για τον φοιτητή και γεμάτους ζωή, που θα
λειτουργούν κοινότητες και ομάδες εξωσχολικών δραστηριοτήτων στους τομείς του
αθλητισμού και των τεχνών. Συνεπώς απαιτείται από τα ιδρύματα μια
γενικότερη και καλύτερη συντήρηση και στη συνέχεια αξιοποίηση των υλικοτεχνικών
τους υποδομών. Αυτό όμως προϋποθέτει την
επίλυση του τεράστιου προβλήματος της υποχρηματοδότησης που ταλανίζει τα
τελευταία χρόνια τα Ιδρύματα. Ως ΠΑΣΠ ΕΜΠ έχουμε
κατ’ επανάληψη προτείνει μια σειρά από ενέργειες που θα αποφέρουν στα Ιδρύματα
πόρους συμπληρωματικούς στη κρατική χρηματοδότηση που θα πρέπει να καλύπτει το
σύνολο των αναγκών τους. Ας μην λησμονούμε, λοιπόν, πως ένα οικονομικά
ισχυρό πανεπιστήμιο είναι ένα πανεπιστήμιο που θα αποτελεί κέντρο ζωής,
εκπαίδευσης, πολιτικής δραστηριοποίησης ακόμα και ψυχαγωγίας για την ακαδημαϊκή
κοινότητα.
Στο δια ταύτα…
Οι επιδιώξεις της κυβέρνησης της ΝΔ αλλά
και οποιασδήποτε άλλης φωνής που μιλάει για κατάργηση του ασύλου με την
αυταπάτη ότι αυτό θα λύσει όλα τα προβλήματα στα Ιδρύματά μας, εμάς μας βρίσκουν
ξεκάθαρα απέναντι. Επειδή ακριβώς το άσυλο για εμάς σημαίνει πολλά παραπάνω από
ένα άρθρο ενός νομοσχεδίου, θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε τα κεκτημένα
δεκαετιών χωρίς να παραβλέπουμε τη πραγματικότητα και πάντοτε με γνώμονα το
συμφέρον του φοιτητή!
Μακριά από συντηρητικές λογικές δεξιάς
και αριστερής προέλευσης που διαμορφώνουν επικίνδυνες και τοξικές για τη
κοινωνία και το Πανεπιστήμιο συνθήκες και λογικές, συνεχίζουμε αταλάντευτα να
κοιτάμε μπροστά και να χαράσσουμε το δρόμο της προόδου μένοντας πάντα πιστοί
στις ιδρυτικές μας αρχές και αξίες!
«Το πανεπιστημιακό άσυλο είναι ένα
δικαίωμα ιερό, με ιστορία αιώνων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, και το
δυσφημίζουν ή συμβάλλουν στον εκφυλισμό του όσοι ανεύθυνα και επιπόλαια το
μετατρέπουν ή αφήνουν να μετατραπεί ή καλύπτουν ιδεολογικά τη μετατροπή του από
άσυλο των ιδεών σε άσυλο βιαιοπραγιών και καταστροφών», Εθνική
Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ψήφισμα για το Ζήτημα του
Πανεπιστημιακού Ασύλου, Αθήνα 2007
ΠΑΣΠ
ΕΜΠ
